Inleiding
Onlangs had ik het weer vlaggen. Ik werd wakker met een grieperig gevoel, en een pijnlijke, rode borst met een gigantische harde plek erin… Een borstontsteking!
Ik ben natuurlijk zelf lactatiekundige, en kon meteen aan de slag met allerlei trucjes om te voorkomen dat ik aan de antibiotica zou moeten. Dat is helaas vaak het eerste dat wordt voorgeschreven aan mama’s met een borstontsteking, samen met – nog meer helaas! – het advies om te stoppen met borstvoeden.
Hoewel die adviezen dus nog steeds volop circuleren, wist ik gelukkig al dat het standaardprotocol bij borstontstekingen onlangs volledig werd aangepast. En ya know ya girl: ik ga altijd DIEP dus ik besloot tijdens het rusten om ineens de recentste wetenschappelijke literatuur er nog eens bij te nemen 😉
In 2022 publiceerde Pamela Douglas een driedelige reeks wetenschappelijke artikels over borstontstekingen (in het engels BLBI of benign lactation-related breast inflammation), waarin ze uitgebreid ingaat op de recentste inzichten over het ontstaan en de behandeling. Razend interessant!
Maar omdat niet iedereen zo dol is op wetenschappelijke literatuur als ik, vat ik deze graag samen voor jou!
Symptomen van een borstontsteking
De symptomen van een borstontsteking kunnen van vrouw tot vrouw verschillen, maar veelvoorkomende tekenen zijn onder andere:
- Pijn en gevoeligheid van de borst
- Zwelling en roodheid in de borst
- Warmte of een warm gevoel in de borst
- Een harde knobbel in de borst
- Koorts en griepachtige symptomen
Als je één van deze symptomen ervaart, is het essentieel om zo snel mogelijk aan de slag te gaan met de richtlijnen die je hieronder vindt. Een borstontsteking kan anders snel uit de hand lopen…
Preventie van een borstontsteking
De tips voor het voorkomen van een borstontsteking zijn eigenlijk simpel gezegd gewoon ‘good practices’ voor elke borstvoedende mama. Deze richtlijnen zorgen ervoor dat er geen stase (= stilstand) is van melk in de borst en dat de borsten (en melkgangen) niet afgekneld of intern beschadigd worden. Dit zijn namelijk factoren die aanleiding kunnen geven tot een borstontsteking.
Good practices:
- Geef regelmatig borstvoeding, bij hele kleine baby’tjes is dat idealiter zo’n 8-12 keer per 24 uur
- Leg je baby correct aan om ervoor te zorgen dat er een goede melkoverdracht is
- Kolf, indien nodig (bijvoorbeeld bij een lange dut of indien je niet bij je baby bent), af
- Vermijd strakke beha’s, beha’s met beugels, en hele aanspannende kledij
- Ga altijd zacht om met je borsten: geen hardhandige massages, trillingen (bijvoorbeeld met een elektrische tandenborstel) of aanhoudende druk
- Houd je borsten schoon en droog, zeker als je tepelkloven of andere wondjes hebt
Behandeling van een borstontsteking
Als we naar de oorzaken van een borstontsteking gaan kijken, is de sleutel tot het behandelen eigenlijk simpel gezegd het vermijden van stilstaande melk, en van druk en trauma op of in de borsten.
De gouden regels zijn dus:
- Verwijder frequent melk uit je borsten, door je baby aan te leggen of door af te kolven
- Vermijd echter om je baby vaker aan te leggen of vaker af te kolven dan je normaal zou doen. Dit kan ervoor zorgen dat je productie ‘kunstmatig’ omhoog gaat, wat voor een verderzetting van problemen kan zorgen
- Masseer je borsten meerdere keren per dag, heel zachtjes. Deze techniek wordt ’breast gymnastics’ genoemd, en zorgt ervoor dat je melkgangen lichtjes gestretcht worden. Hier vind je een fijne instructievideo terug
Vermijd hardhandige massage en trillingen (bijvoorbeeld met een elektrische tandenborstel). Vroeger werd dit vaak aangeraden om de harde plekken ‘los te maken’ maar dit kan de ontsteking net gaan verergeren - Neem zoveel mogelijk rust
- Gebruik eventueel een ontstekingsremmend en/of pijnstillend middel (in overleg met je huisarts)
Er is geen wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit van warme of koude compressen. Warmte kan de ontsteking zelfs net gaan doen verergeren, dus dit wordt zeker niet meer aangeraden. Koude kan eventueel wel tussen de borstvoedingen door gebruikt worden om de ontsteking en pijn te verminderen.
Antibiotica wordt niet aangeraden als standaardbehandeling bij een borstontsteking, maar kan soms nodig zijn als bovenstaande tips niet of onvoldoende helpen. Gebruik na de antibioticakuur dan wel zeker een probioticakuur om je microbioom te ondersteunen.
Worden je symptomen binnen de 24 uur niet beter of zelfs net erger? Neem dan zeker contact op met je huisarts.
Conclusie
Een borstontsteking is een vaak voorkomende aandoening die veel borstvoedende vrouwen treft. Standaard antibiotica nemen, of stoppen met borstvoeding, zijn echter zeker niet nodig.
Door borstvoeding te blijven geven, en goed voor je lichaam te zorgen, kan de ontsteking meestal vrij snel verholpen worden.
Bronnen
Academy of Breastfeeding Medicine Clinical Protocol #36, The Mastitis Spectrum, Revised 2022
Douglas P. Re-thinking benign inflammation of the lactating breast: A mechanobiological model. Women’s Health. 2022;18. doi:10.1177/17455065221075907
Douglas P. Re-thinking benign inflammation of the lactating breast: Classification, prevention, and management. Women’s Health. 2022;18. doi:10.1177/17455057221091349